Ο όρος καρκίνος της στοματοφαρυγγικής περιοχής περιλαμβάνει τους κακοήθεις όγκους του στοματικού βλεννογόνου, της άνω και κάτω γνάθου, της γλώσσας, του εδάφους του στόματος, των χειλιών, του λάρυγγα, του φάρυγγα, του ιγμορείου, των σιελογόνων αδένων καθώς και της σκληρής και μαλακής υπερώας.

Ο καρκίνος της στοματοφαρυγγικής περιοχής αποτελεί μείζον θέμα υγείας στις ημέρες μας, καθώς ο καρκίνος του στόματος είναι ο 6ος σε συχνότητα καρκίνος παγκοσμίως. Η συχνότητα εμφάνισής του ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Περίπου 26% των ασθενών με καρκίνο της στοματοφαρυγγικής περιοχής δεν επιβιώνουν τα πρώτα 5 χρόνια μετά από τη διάγνωση, ενώ η πενταετής επιβίωση (52%) δεν έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Το μεγαλύτερο ποσοστό των καρκίνων (85%) αφορά τα ακανθοκυτταρικά καρκινώματα ενώ το υπόλοιπο 15% άλλες μορφές καρκινωμάτων.

Η πλειοψηφία των καρκίνων της στοματοφαρυγγικής περιοχής διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, και οι άντρες έχουν 2-4 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν καρκίνο του στόματος σε σχέση με τις γυναίκες. Πολλοί ενδογενείς και εξωγενείς παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση του καρκίνου της στοματοφαρυγγικής περιοχής. Αυτοί περιλαμβάνουν την ηλικία, την εθνικότητα, το φύλο, την κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα, τις ιογενείς λοιμώξεις, τις χρόνιες φλεγμονές, την κακή στοματική υγιεινή κ.ά.

Ειδικότερα στο τσιγάρο έχουν ανιχνευθεί πάνω από 50 διαφορετικές καρκινογόνες ουσίες που αποτελούν παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του στόματος. Επίσης ο συνδυασμός καπνίσματος με την υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ οδηγούν σε 13 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου απ’ ότι η κάθε συνήθεια ξεχωριστά. Τα τελευταία χρόνια ο ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) έχει ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση καρκίνου του στόματος σε μη καπνιστές, και αποτελεί πιθανή αιτία για την αύξηση της συχνότητας τος καρκίνου του στόματος σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 40 ετών.

Μπορώ να αυτοεξεταστώ;

Γενικότερα προτείνεται ο κάθε ασθενής να αυτοεξετάζεται στο σπίτι του τουλάχιστον μία φορά το μήνα προκειμένου να μπορέσει να ανιχνεύσει ύποπτες βλάβες. Η αυτοεξέταση περιλαμβάνει:

• Αφαίρεση τεχνητών οδοντοστοιχιών (εφόσον υπάρχουν στο στόμα). 
• Προσεκτική επισκόπηση και ψηλάφηση των χειλιών και των ούλων.
• Εξέταση του ουρανίσκου. 
• Εξέταση της εσωτερικής πλευράς του μάγουλου και του πίσω μέρους των ούλων.
• Τράβηγμα της γλώσσας προς τα έξω και επισκόπηση όλων των πλευρών της.
• Ψηλάφηση του λαιμού και του σημείου κάτω από το σαγόνι για ανίχνευση τυχόν εξογκωμάτων ή λεμφαδένων που έχουν εξογκωθεί.

Θα πρέπει να έχουμε πάντα υπόψιν μας ότι η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία προσφέρουν μεγαλύτερη πιθανότητα ίασης.

Ποιες βλάβες μπορεί να είναι ύποπτες;

Βλάβες οι οποίες μπορεί να είναι ύποπτες περιλαμβάνουν:

• Άσπρα σημάδια- λευκοπλακία.
• Ερυθρά σημάδια-ερυθροπλακία.
• Συνδυασμός άσπρων και ερυθρών σημαδιών- ερυθρολευκοπλακία. 
• Πληγή στο στόμα η οποία ματώνει εύκολα και δεν κλείνει.
• Ανώμαλη διόγκωση ή πάχυνση των ιστών του στόματος.
• Συνεχή πόνο στο λαιμό ή βραχνάδα.
• Δυσκολία στη μάσηση ή στην κατάποση.
• Εξόγκωμα στο λαιμό.

Θα πρέπει βέβαια να επισημάνουμε ότι οι παραπάνω βλάβες δε σημαίνουν άμεσα ότι υπάρχει κάποια κακοήθεια. Ο οδοντίατρος θα πρέπει να αξιολογεί με ιδιαίτερη προσοχή την κάθε βλάβη και ανάλογα να κατευθύνει και να συμβουλεύει τον κάθε ασθενή.